Akustikoak betetzen nau eta kantuok hori eskatzen zuten

Urko Ansa

(argazkia / bideoa : Jairo Berbel)

Sorpresa handia hartu dut zure lan berriarekin, honek dakarren aldaketagatik. Lehenago ere paisaia akustikoak landu dituzu, bai bakarkako aurreko diskoan baita Sugramasekin ere, baina hau beste kontu bat da.
Bai, eta hain zuzen ere nik uste dut horregatik etorri zaidala ondo EP formatuan kaleratzea. Kantu bakoitza bere amarena zen eta aproposa ikusi nuen horiek denak bildu eta gauza txiki batean ateratzea, disko luzea izan gabe. Auskalo, hurrengoan agian berriz ere disko motza aterako dut eta akaso denak estilo bertsukoak izango dira, baina bai, ez nituen gordeta utzi nahi ordenagailuan, argitaratu baizik. Dena den, “Kateak” zuzenean jotzen aritu naiz, nahiz eta grabatuta dagoen bezala ez egin.

Lanari izena ematen dion kantuak ustekabean harrapatu nau, gospel eta soularen arteko nahasketa bat dirudi. Baina oso pausatua da, abesti osoan lortzen duzu hori mantentzea.
Bai, berez lokalean loop-ekin sortutako kantua da, eta hasiera batean baneuzkan nire kezkak, nola eraman hori estudiora, baina egia esan oso gustura gelditu naiz. Egia da jatorri beltza daukala: batez ere soula, gospela ere bai…

Zenbat ahots geruza sartu dituzu?
Ez dut gogoratzen, pila bat.

Eta denak zureak dira, disko osoan bezala. 
Bai, gainera kateen hotsa entzuten da. Esklabotza garaiekin lotu nahi izan dut kontzeptua.

Perkusioarekin ere efektu hori lortu nahi izan duzu, ezta?
Bai, batez ere buruan irudi hori neukala sortzen hasi nintzelako: esklaboak kateatuta, eta oinez ibiltzean ateratzen duten zarata. Egia da hitzak irekiak direla eta ez direla bakarrik esklabotza garaian kokatzen ahal. Gaur egungo garaiekin ere lotuta daude, azken batean hitz egiten duelako gaur egin ditugun kate, hesi, harresi horiez.

Xabi Lasari azaldu zenion nolako letra nahi zenuen?
Bai, kateena komentatu nion. Etorkinekin ere lotu nahi izan dut: lehen bezala gaur egun ere, arazoak dauzkan jendeak bere herritik alde egin behar du, eta topatzen ditu hesiak, arantzak, kateak, itxitako tokiak.

Nik esango nuke lan berri hau haustura bat dela, baina “Desitxuratuz” kantuari halako aire bat topatzen diot, zure ibilbideko laburpen bat balitz bezala. Gero Urbil Artolak atmosfera oso pertsonala eman dio. Bera slide gitarrarekin aditua da, eta kantu honetan dobroa jotzen du.
Bai, dobroa bi modutakoa izan daiteke. Bata gorantz begira jotzen da, eta soketatik mastilera tarte handiagoa dauka. Baina beste dobro mota bat dago soken artean hainbeste tarterik ez duena, eta normal jotzen dena. Dobroa instrumentua da, eta slide-a jotzeko modua, burdina erabiliz egiten dena. Slide hitzaren esanahia “irristatu” da.

Nondik ezagutzen duzu Urbil Artola?
Ni oso Ben Harper zalea naiz, eta honek Weissenborn izeneko instrumentua jotzen du, teknika aldetik Urbilek jotzen duen dobroaren antzekoa izan litekeena; azken finean, steel gitarra. Hawain sortutako gitarra bat da, gero Weissenborn izeneko tipo batek forma eman ziona. Jarrita jotzen den instrumentu bat da, eta steel guitar bat da, burdinarekin irristatuz jotzen dena. Gisa horretako gitarra bat erosteko interesa neukan, eta hain justu bideo batean Urbil ikusi nuen instrumentu hori Iker Lauroba-ren diskoan grabatzen. Urbili idaztea erabaki nuen, eta kasualitatez nik nahi nuen marka zeukan berak, eta egun batean bere gitarra probatzeko geratu ginen. Oso ondo konpondu ginen eta diskoan parte hartzea proposatu nion. Zuzenekoak elkarrekin bikote moduan egingo ditugu.

Eta ados zaude lehen esan dizudanarekin, “Desitxuratuz” kantuak zure ibilbidearekin konexio apur bat ote daukan?

Agian diskoko kanturik melodiko eta era berean poperoena da, baina dobroaren soinuak ematen dio ukitu amerikarra…

Gero, erdialdetik aurrera amorru gehiago erakusten duzu.
Bai, hitzak ere mamia dauka: badago jende bat non zurekin jokatzen duenean ez den bera, eta horri egiten zaion kritika bat da; pertsona horri desitxuratzeko eskatzen diot, itxurakerietan ez ibiltzeko. Horregatik “zain nazazu, desitxuratu”.

Xabi Lasari gaia horrela proposatu zenion?
Ez, bere ideia izan zen, eta egia esan bere zalantzak zeuzkan ni gustura egongo ote nintzen melodia horri letra hura sartzerako orduan. Baina konbinaketa gustatu zitzaidan, ez baituzu zertan horrelako hitzak dituen kantu bat musika gogor batekin adierazi.

Kantu asko daude horrela eginda.
Bai, badirudi zerbaitekin ados ez bazaude ozenki esan behar duzula, baina ez du zertan hala izan. Melodia goxoa batekin, modu sotil batean eman dezakezu mezua.

“Unearen oraina”-k konpas oso markatua dauka hasieran, eta zure perkusioa konstantea da kantu osoan. Azken minutuan onomatopeiak oihukatzen dituzu.
Baxu jotzaileak esaten dit apatxe bat dirudidala, indio bat, kar-kar.

Onomatopeien erabilera hori nahiko urria iruditzen zait gure musikan, Niko Etxart eta Mikel Laboaz aparte ez da askotan erabili izan den baliabidea…
Ni gustura nago. Gitarraren tonalitatea Re irekian da, eta ez da ohikoa. Denetik egiten den arren, normalean gitarrak Mi-n afinatuta egoten dira. Weissenborna, ordea, afinazio hartan jotzen da; dobroa batzuetan ere bai. Afinazio horretan probatzen ibili nintzen, nire gustuko hainbat musikarik ere horrela jotzen dutelako, adibidez Stephen Stillsek kantu asko dauzka horrela. Horretan probatzen ibilita, halako batean kantu bat atera zitzaidan, eta egia esan kantu ezberdin bat da niretzat, bai erritmo baita tonalitate aldetik ere. Poliki-poliki hazten joan zen kantu bat da.

“Lehen bezala gaur egun ere, arazoak dauzkan jendeak bere herritik alde egin behar du, eta topatzen ditu hesiak, arantzak, kateak, itxitako tokiak”

Aurreko diskoaren harira (Hitz lauz, 2014) komentatu zenidan musikariei askatasun osoa utzi zeniela kantuak garatzeko orduan.
Oraingoan nahiko lotuta utzi dut neurea, gauza asko sartu ditudalako, baina eurena librea izan da. Musikari bati bere ekarpena egitea eskatzen diozunean askatasuna eman behar zaio, non eta nola egin nahi duzuna oso-oso garbi ez daukazun. Beti egoten dira komunean jartzen diren pauta batzuk, hori bai.

Haietako askorekin ibilbide luzea daukazu, eta bestalde, beraiek badakite zure estiloa zein den. Patxi Zabaleta ez da hasiko Fractality muturreko metal taldearekin egiten dituen punteoak egiten, kar-kar.
Hori da, taldeak badaki nik gutxi gorabehera zer eskatzen diodan, eta nik neuk ere esaten diet zein atmosfera lortu nahi dudan. Azkenean, hitz egin eta akordio batera heltzea da.

Kantu horretan (“Unearen oraina”), baxua kenduta, dena zuk egin duzu. Aurreko diskoko “Minaren mintzoa” abestian dena zuk egin zenuen, baina ez zegoen baxurik. Ez al duzu inoiz pentsatu baxua ere jotzea?
Bai, burutik pasatu zitzaidan, baina orain arte ez dut inoiz baxua jo, eta ez daukat baxurik. Zorionez, oso musikari onak diren lagunak dauzkat, eta oraingoan Iñigo Gorritxategiri proposatu nion. Baxu jole ona da, oso fina. Ni ez nintzateke berak egiten duenaren erdira ere iritsiko, kar, kar.

 “Wrinkled shirts and jackets” kantuarekin ingelesera itzuli zara, aurreko lana euskara hutsean egin eta gero. Nahiko abesti biluzia da, tenpo geldokoa, baina entzun eta berehala nabaritzen da blues bat dela.
Bai, ez da armonia aldetik betiko bluesa.

Hasieran Bob Dylanen aire bat hartzen diot armonika eta gitarraren arteko joko horri. Jende askok ez dakien arren, Dylanek bluesa asko jorratzen zuen, eta oraindik egiten du. 
Nik Bob Dylan ez dut hainbeste entzun, baina niri Rory Gallagherren alde akustikoa datorkit burura. Eta nire buruan kantua ingelesez entzuten nuen, agian estilo aldetik nahiko definitutako blues bat delako.

Iraganean horretaz hitz egin dugu, baina gogora ekarriko dut zuk estilo hori ia beti ingelesez entzun duzula, eta bluesa euskaraz oso gutxi egin denez, entzuten duzunaren %90 ingelesez kantatua dela. Baina, era berean, bluesa euskaraz egitea aldarrikatu duzu beti. 
Bai, euskara da nire hizkuntza, egunero %95ean egiten dut euskaraz, etxetik hasita lanera, eta kalean ere ia dena. Euskaldunekin behintzat. Nik uste dut polita dela norbere hizkuntzan musika sortzea. Egia da estilo hau ingelesez entzutera ohituta gaudela, eta sortzerako orduan beti egiten dugu ingelesez ariko bagina bezala, baina letra euskaraz egin ahala barneratzen zoaz, eta ohitze kontu bat da. Ez zait arrotz egiten, baina gertatzen da badaudela kantu batzuk, “Wrinkled shirts and jackets” honen modukoak, hasieratik ingelesez abestuta ikusten ditudanak.

Abesti horretan armonika Marcos Coll-ek jotzen du. Nor da?
Kristoren armonika jolea da, galiziarra, bere garaian Madrilen Tonky Blues Band taldean jotzen hasi zena. Talde horretan Adrian Costa bateria jolea zebilen, eta taldea desegin zenean, Adrianek eta Marcosek Los Reyes del K.O. sortu zuten, blues talde autentikoa, sustraiduna. Arima Beltza-ren garaian haiekin eszenatokiak partekatu genituen, eta hark nire diskoan parte hartzeak ilusioa egiten zidan, banekien kristoren armonika sartuko zuela.

Lau kantu hauek Hernanin grabatu dituzue, Aieka estudioan, Peio Gorrotxategiren gidaritzapean. Berak ere parte hartu du, “Desitxuratuz”-en teklatua sartuz. Nola izan zen grabazioa?
Lasai-lasai hartu nuen. Denbora askorik ez neukan, baina horrela egitea nahi nuen: nik neuzkan ideia horiek Peiorekin poliki-poliki grabatzen joan. 2017ko abuztuan hasi nintzen grabatzen. Bi kantaren hainbat instrumentu grabatu nituen, eta gero denbora batean laga egin nuen. Aieka Peiok berak etxean daukan estudio txiki bat da. Nik aspalditik ezagutzen dut, Arima Beltzaren garaietatik, askotan teknikari lanak egin baititu gure kontzertuetan. Elkar ondo konpontzen dugu, eta estudioz aldatu eta beste jende batekin harremana edukitzeko gogoa ere baneukan, musikaren bitartez harremanez gozatzeko.

Aurreko diskoan Hammond-arekin izugarri gustura zinen, baita Sugramasekin ere, Arima Beltzarekin sekula erabili ez bazenuten ere. Hammondak emaitza oso onak eman zizkizun, Fredi Pelaez maisua tartean egonda harritzekoa ez dena, baina lan honetan desagertu da. Teklatu bat badago, Peiok berak jotzen duena, kantu bakar batean ordea.
Kantuek ez zuten eskatzen, eta egin zitekeen arren, ez nuen behar hori sentitu, hain zuzen ere ez direlako melodia aldetik hori eskatzen didaten kantuak.

Jon & Sugramas atera baino lehenago aita izan zinen, eta horrek gitarra akustikoa gehiago jotzera eraman zintuela esan zenidan. Gero beste ume bat eduki zenuen.
Bai, zaharrenak 9 urte dauzka, eta besteak 6.

Aurreko diskoan distortsioak ere bazeuden, baina soinu akustikoekiko atxikimendua agerian geratzen hasi zen.
Bai, nahiz eta akustikoki sortutako kantuak izan, elektrikoak ere bazeuden, baina ez zuten Sugramasen zeukaten presentzia bera. Eta honetan ere akustiko asko daude. Oso gustura jotzen dut, betetzen nau, kantuak sortzeko oso polita da, baina ibili naiz elektrikoarekin ere. Badauzkat rockeroagoak diren beste abesti batzuk, baina gorde ditut aurrerago estilo bertsuko kantuak sortzen noan heinean argitaratzeko. Denbora gutxiago baitaukat eta denbora daukadanean batez ere akustikoa hartzen dut.

Tonu baxuagoak lantzen hasi zinen, batez ere Hitz lauz diskoan, eta orain ere ikusten dut hori. Bat etor daiteke gitarra akustikoaren erabilerarekin… Ez duzu luzimendua bilatzen, tonu oso altuak lortzeko arazorik ez baduzu ere…
Baina “Kateak”-en quintalaleches-en nago eh! Kar, kar. Egia da besteetan badaukadala azken garaietako tinbre hori. Nik uste dut denborarekin kantua zure tokia hartzen joaten dela. Agian lehen, Arima Beltzarekin, goian ibiltzen nintzen. Azkenean, kantuak eskatzen duena da. Segun eta nolakoa den, abesteko moduak ere horrelakoa izan behar du. Erakustaldia dohainik, hori da, erakustaldia; ez da kantuak eskatzen duena. Aldiz, “Kateak”-ek bai eskatzen zidan, gospel kutsu horrekin, pixka bat gorago ibiltzea.

“Nik uste dut denborarekin kantua zure tokia hartzen joaten dela. Nolakoa den abestia, abesteko moduak ere horrelakoa izan behar du”

Goazen zure musikariekin: Iñigo Gorritxategi baxu jolea Sugramasen egon zen, eta jada zure oso ezaguna da.
Oso, oso fina. Bi kantu grabatzeko proposamena egin nion, eta “Kateak”-en ere baxua jo du.

Peio Gorrotxategik “Desitxuratuz”-en sartu duen teklatua grabatzeko ideia estudioan bertan sortu zen?
Bai. Teklaturik gabe ere funtzionatzen zuen arren, guztiz azken orduan osatu zen. Nik etxean nituen aspaldiko maketa horiek amaieran hartu zuten forma, bateria eta abarrekin. Lehen are biluziagoa zen, baina estudiora sartzeko ordua iritsi zenean, moldaketak egiten buru-belarri hasi nintzen eta bateriarekin proba batzuk egin nituen. Horrela funtzionatzen zuela ikusi nuen, amaierako zati horretan merezi zuela teklatu bat sartzeak.

Patxi Zabaleta gitarra joleari buruz, zer esan? Zurekin Arima Beltzan, Andrakan-en, Bikustik-en… egon da, baina aurreko biran ez zenuen zurekin eraman, ezta Sugramasekin ere. Oraingoan Urbil Artola eta zuk joko duzue.
Nire aurreko diskoko zein oraingo kantu berriak joko ditugu. Entseatzen hasi gara jada. Berez, kantu hauek nik bakarrik ere jotzen ditut, baina dobroarekin jantzita beste ukitu bat izango dutela argi dago. Berarekin feeling ona eduki nuen gitarra probatzera joan nintzenean, eta grabaketan ere bai. Oso hartu-eman polita egin dugu.

Zu bateria jolea zara. Zure osaba, Luis Mari Arakistain, Expresión Sonora talde mitikoko bateria jolea izan zen. Harengandik datorkizu bateria jotzeko grina hori?
Ba ez dakit… seguru aski eragina izango zuen. Nik 8 urte neuzkala, 1986an, Expresión Sonora, urteak jo barik ego ondoren itzuli egin zen Zazpiki Irratiak antolatutako kontzertu baterako. Odeoia izeneko antzoki batean izan zen. Oso ondo gogoratzen dut kontzertu hura nola izan zen. Gainera, oker ez banago, nire anaiak kaseteko grabagailu horietako batekin grabatu zuen, eta etxean entzuten genuen. Nire lehenengo rock kontzertua Expresión Sonorarena izan zen. Gogoratzen dut kantu batean, oker ez banago, osabak armonika jotzen zuela bateria jotzen ari zen bitartean, eta puntazo bat izan zen niretzako. Ez dakit horregatik aukeratu nuen bateria ala ez, baina 14 urterekin hasi nintzen bateria jotzen. 8 urterekin hasi nintzen musika eskolan, eta 14 urterekin aukeratu nuen instrumentua. Nik garbi neukan bateria nahi nuela ikasi, eta perkusioa ikasten hasi nintzen. Abestu, dena dela, nik umetatik egiten dut. Eta hor bai seguru osabaren eragina handia dela. Anaia nagusia edukitzeak ere eragina izan zuen, kasete pila bat zeuzkan… Osabaren etxera joaten ginenean, berak jartzen zizkigun diskoak. Biniloak, CDak, edozer. Hartu-eman handia geneukan. Bere besoetakoa nintzen. Expresión Sonoraren revival-ean kantaria izan nintzen. Nire semea 2009an jaio zen, eta bere argazki bat daukat osabaren baterian…

Zure ibilbidea Arima Beltzarekin hasi zenuen.
Arima Beltzarekin Aitor Badiola eta biok hasi ginen. Uste dut bera etorri zela niri proposamena egitera. 1995ean hasi ginen entseguak egiten. Aitorrek berak esan zidan blues talde bat osatu nahi zuela, eta bateria jole bat behar zuela. Bluesa asko gustatzen zitzaidala esan nion eta prest nengoela jotzeko. Hasi ginenean, nik caja sorda bat neukan, praktikatzeko erabiltzen den kaxa horietako bat, ez neukan besterik, eta Badiolak anplifikagailu txiki bat eta Fender Stratocaster bat zituen. Bere aitak zeukan lokal txiki batean entseatzen hasi ginen, eta gero nire lagun bat, Txurru, hasi zen baxua jotzen, eta Lander Trinidad gitarra. Lehenengo entseguak horrela egin genituen.

Eta Joseba Alonso?
Uste dut bigarren kontzertuan kolaboratzaile bezala gonbidatu genuela, kantu batean armonika jotzera, eta geroago hasi zen taldekide bezala.

Bluesman itxura horrekin, arrakasta izan zuen, ezta? Ile zuria eta abar.
Bai, itxurak ere laguntzen zuen. Txurruk utzi egin zuen, guri bluesa gustatzen zitzaigun eta bera oso punkia zen: Cicatriz, Eskorbuto… gustatzen zitzaizkion. Eta Iñigo Aranburu hasi zen baxua jotzen. Artean, ziur ez nagoen arren, Arima Beltza izena ere ez geneukan. Bigarren diskoa grabatu eta gero [Blues sustraia, 2002], bateria zuzenean jotzeari laga nion eta Elur Arrieta sartu zen. Nik abestu bakarrik egiten nuen. Eta hirugarren lana —hirugarrena baldin bada, lehena guretzat maketa bat zelako, baina gero Gaztelupeko Hotsak-ek atera zuen eta disko bihurtu zen— Mundurako ateakizan zen (2006), eta hor grabaketarako eta zuzenekoetarako Patxi Zabaleta sartu zen.

Zuzeneko emanaldietan Urbil Artolarekin ariko da Jon Gurrutxaga. (Jairo Berbel)

Arima Beltza amaitu egin zen 2006an.
Bai, asko haserretzen ginen gure artean. Gero zuzenean oso ondo konpontzen ginen, tira, oso ondo konpondu ez, oso ondo pasatzen genuen. Baina egia esan, beti genbiltzan ostiaka.

Musikalki ere bai?
Seguru aski bai. Badiolak eta nik gauzak nahiko garbi geneuzkan. Oso blueseroak ginen, blues-rocka egin nahi genuen, hard-rocka ere bai. Eta igual besteek beste influentzia batzuek zituzten, baina izaera kontuak ziren. Oso izaera desberdinak geneuzkan eta beti genbiltzan ostiaka, kar, kar. Zuzenean super ondo pasatzen genuen, kristoren barreak egiten genituen, baina antolaketa aldetik oso-oso ezberdinak ginen.

Patxi Zabaleta non kokatzen zen hor?
Patxi, egia esan, Landerrek laga zuenean haize freskoa izan zen guretzat. Landerrekin oso ondo konpontzen ginen, gutxien diskutitzen genuen pertsona bera zen, baina gero Patxiren izaera ere oso alaia da, oso irekia, parte hartzailea, beti iritzia ematekoa, eta beste ukitu bat eman zion taldeari. Baina hala ere, jada oso erreta geunden. Eta pena bat izan zen, gure garairik onena zen publiko aldetik.

Bluesa zenuten, baita rock asko ere.
Bai, bai, rock asko. Gu hasi ginen blues bezala baina egiten genituen zuzenean John Mayallen bertsioak, Rory Gallagherren “The loop” rhythm&blues instrumentala… 60ko hamarkadako Ingalaterrako musikaren eragin asko geneukan: Led Zeppelin, Cream-en “Sunshine of your love” ere jotzen genuen… Blues-rockaren eragina handia zen.

Arima Beltza amaitu zenean, UEK taldean zinen. 2006an Plateruena kafe antzokian ikusi zintuztedanean, Arima Beltzaren aurretik jo zenuten. Zu, baterian.
Bai, dobletea egiten nuen: UEKen bateria jo, eta Arima Beltzan abestu. UEKen Heltzear diren egunak diskoaren aurkezpena zen, eta Arima Beltza Mundurako ateak aurkezten ari zen.

“Arima Beltzan asko haserretzen ginen gure artean. Zuzenean oso ondo pasatzen genuen, baina beti genbiltzan ostiaka. Oso izaera ezberdinak genituen”

Eta gero, tarte bat igaro zen Sugramas sortu arte.
Bai, Arima Beltza amaitu eta UEKen jarraitu nuen. Garai baten UEK izan zen nire proiektu bakarra. Beste disko bat grabatu genuen, Uhinak, eta gero nik utzi egin nuen Jon & Sugramas proiektua prestatzen ari nintzelako jada, eta tartean Andrakan taldean ere egon nintzen. Hura, Iban Urizarrek Amorante baino lehen eduki zuen taldea izan zen. Diskoa grabatu genuen, Poto egin nuenekoa (Autoekoizpena, 2010).

Jon & Sugramas-en Legen Beltzako gitarrista zenuen, Azpeitiko Ekaitz Garmendia. Heavy peto-petoa.
Bai, baina bluesa asko gustatzen zitzaion. Nik institutu garaian ezagutu nuen, nire lagunekin noizean behin Azpeitira parrandara joaten ginelako, eta uste dut horrela ezagutu nuela. Eta bluesaz hitz egiten genuen, aurretik jam session batzuk ere eginak geneuzkan, diskoak partekatzen genituen. Eta Legen Beltzako Ivan Hernandez bateria jolea ere Sugramasen zegoen. Eta baxuan Andoni Mujika, Ander Napoka Iria-koaren anaia, Andrakan-en ere bazegoena. Musikari profesionala da, tronpa jolea da berez. Sugramasen diskoa atera genuenean banekien Ivan Alemaniara zihoala bizitzera. Beste bateria bat sartu zen, baina nolabait esateko, ia kontzertuetarako bakarrik etortzen zen, eta talde forma galtzen hasi zen. Kontzertu akustiko batzuk ere egin genituen, pixka bat hori erraztearren, baina gero Ekaitzek baserri bat erosi zuen Karrantzan, hara bizitzera joan zen, eta urruti zegoela-eta taldea utzi zuen. Gero nik fitxaketa berriak egin nituen, eta Jon & Sugramas izenarekin jarraitu genuen beste partaide batzuekin.

Taldearen izenak berak esaten du zure proiektu bat zela.
Berriro kantatzen hasteko gogoa neukalako sortu nuen. Denboraldi bat bateria jotzen egon ondoren nahi nuen niri gustatzen zaidan rock setentero hori berriz kantatzen hasi. Nik sortu nituen kantuak, Ekaitzi pasatzen nizkion eta berak gitarran moldaketak egiten zituen. Entseatzen hasi ginen abesti multzo bat egin nuenean. Hasieran baneuzkan zalantzak, nire izena jarri edo ez, eta orduan nahasketa bat egin genuen: Jon eta Sugramas.

Azken diskoari zure izena jarri zenion.
Bai, ikusita ez dela erraza proiektu bat aurrera eramatea, esan nuen: “Aurrera!”. Joe Bonamassa, Eric Clapton… dauden bezala, zergatik ez, beste maila batean, Jon Gurrutxaga? Ez gaude ohituta, edo behintzat ez geunden, orain gero eta gehiago entzuten dira bakarlarien izenak, baina lehen zen pixka bat “bueno, nora doa hau, bere izenarekin!”. Zuk egiten badituzu kantuak eta zu baldin bazara bultzatzen duena proiektua, eta jarraitzea nahi baduzu, esaten duzu: ba nire izenarekin joango naiz eta behintzat hor jarraituko dugu, nahiz eta gero bidelagunak aldatzen joan.

Baina hor tarte bat egon zen, Sugramas banatu zenetik Jon Gurrutxaga moduan hasi zinen arte.
Bai, berez Sugramas ez da inoiz banatu, taldekideak joan egin ziren poliki-poliki: Ivan Alemaniara, Ekaitz Karrantzara, Andonik ere azkenean utzi egin zuen… Ez ginen haserretu, baina horrela suertatu zen eta partaide berriak hartu eta Jon & Sugramas bezala jarraitu genuen. Ez genuen ezer grabatu baina Londresen egon ginen jotzen, kantu berriak ere badauzkagu garai hartakoak. Gertatu zena izan zen ni etxean akustikoarekin hasi nintzela kantuak ateratzen, eta disko erdi akustiko bat atera zitzaidala. Zer gertatzen da? Nik taldekideei komentatu nien “disko bat grabatzekotan nabil. Nola ikusten duzue grabatzeko?”. Eta oso liatuta zeuden. Orduan, diskoa grabatzeko haiez gain beste jende batek ere hartu zuen parte. Orduan ez zen Jon & Sugramas, ez zen talde bera, eta nire izena jarri nion eta kito. Eta gero, zuzenean, disko hori defendatu nuen Sugramas ondoren sartu ziren guztiekin. “Sugramas 2” osatu zutenak izan ziren Jon Gurrutxagaren diskoa defendatu zutenak zuzenean. Baina nola diskoa osatu nuen, eta grabatu nuen, jende ezberdinarekin, nire izena jarri nion. Eta gero, diskoa grabatu eta gero, esan nien: “Zer? Zuzenean jotzeko nola ikusten duzue?”