Albisteak
Silvioren gorazarrez
Dani Artetxe
gitarra joleak Silvio Rodriguez paregabearen musikaz sentitzen duen maitasun
eta mirespenean datza “Yo muero como
viví” honen sustraia. Are gehiago,
lilura horren barna egin eta imitazio moduko ohiko omenalditik haratago joateko
nahia da guzi honen motorea. Bere ahotsez eta bereziki bere gitarra zoragarriaz
baliaturik bertsio guztiz pertsonalak eraikitzen ditu hemen Danik, su motelean
eta mimo handienez landuak, hilabetez etengabe entseiatu eta errepertorio
egokia doitu arte. Iruñeako Goi Kontserbatorioan ezagutu dituen musikari kidez
inguratu da Dani Artetxe grabaketa honetarako, Bartzelonako ESMUC-ean aritutako
Jon Carranza aspaldiko laguna ezik. Bertan, Jon Urzaiz-en zuzendaritzapean eta
Iruñeako “sounds of siren” estudioan grabatutako 8 doinu aurkitzen ditugu.
Alkimia zirraragarria
Mingus Moods
Charles
Mingus, aldi berean edertasun handiz, zatarki eta zikin,
maitasun osoz, gorroto sakonez, zorrotz eta leun jotzen duen musikaria da. Jazz
musikaria funtsean, baina helmen askoz unibertsalagoa duen musika, edo agian
hobe soinu moldatzaile paregabea dugu. Ez bakarrik bere gaitasun miragarrian,
baita bere izaera poliedriko, arriskutsu eta deszifra ezin horretan.
Arrazakeriaren aurkako borroka etengabean, izaera oldarkor, desafiatzaile eta
ausartaz beti, milaka iskanbilatan sartuta, jenio txarreko musika maitale
amorratua eta gaindiezina. Asko gara bere musikaz liluratua, XX mendeko jazz
eta orohar musika guzietako artista handienen artean kokatzen dugunok. Baita
haren izaera eta bizimodu trumoitsuaren misterioaz erakarrita sentitzen
garenak. Haien artean, Mingus Moods disko bikain honen egile eta bultzatzaile nagusia, Iosu Izaguirre kontrabaxu jole aparta.
Tokian
Tokian disko ausarta eta asmo
handikoa da. Jeronimo Martin
pianojole bilbotarrak lehen unetik bere kartak garbi erakusten ditu, inolako
konplexu edo engainurik gabe, egungo moda edo joerekiko
atxikimenduren beharrik azaldu barik. Errabal diskoetxerako grabatutako “Piedraescrita”
(2006) eta “Quinoa” (2012) diskoetan hasitako sormen prozesu batetan buru
belarri murgilduta jarraitzen du eta “Tokian”
zentzu askoetan 2012tik gaur arte pixkanaka garatu duen borobiltzea izan
daiteke. Bertan eskaintzen diren soka seikote konponketa ederrek horixe
iradokitzen digute eta era berean etorkizun oparo baten atari direla suma
dezakegu. Jerónimok konposatu eta konpondutako 7 pieza
ditugu guztira; aniztasun koloretsuzkoak,
une batzuetan musika progresibo kutsuko konplexutasunez eraikiak eta horren
gainetik, pozaz beteriko ausardiaz aurkeztuak. Zintzotasun, konpromezu eta
bisio garbiaz sortuak. Ederrak eta sakonki hunkigarriak.
William Jacobs & Marcos Coll Blues Band
William
Jacobs
musikari iparramerikarra Berlinen bizi da. Hamabi urte zituenetik ari da bere
ibilbidea garatzen. Zuria da. Tresnajole anitza. Eta Marcos Coll delako
batekin lotzen da. Los Reyes del KO mitikoen sortzaile, Tonky Blues Bandarekin hasita lehen
mailako artistez inguratzeko aukera izan duen hamaika proiektutan
kolaboratzaile – Amar Sundy, Mick Taylor (The
Rolling Stones) edota Buddy Milesen (Jimmy Hendrix, Santana...) berak zuzendutako taldeak egin berri dituen lanetara
iritsi arte. Erreferentea urteetan, nazioartean harmonizista eta musikari
nekagaitz gisa. Indarrak batzen dituzten bi artista, zuzenekoa
ospakizun propioa bihurtzen dutenak, Javier Vacas baxuan (Los Coronas,
Sex Museum) eta Antonio Pax maisua baterian lagun (Los Reyes del KO).
Begi bistakoa dena alde batera utzita, Europako jokalekuetan hutsezineko bi
izenok egokitzapenak eta beren sormenak
emandako kantuz osaturiko errepertorioa aurkezten digute. Eibartik ere pasako dira Eibarko PORTALEA Musika Klubeko aurtengo lehen hiruhilekoa ixteko kontzertu berezia.
Ruben Salvador & RS Faktor
Ruben Salvadorrek ez du aurkezpen
handiren beharrik, izugarrizko ibilbidearen jabe, tronpeta klasiko eta
Jazz-aren goi tituluduna da eta hamaika proeiektutan parte hartu du. Equanimity bere hirugarren diskoa du eta bertan jazz saio bikain,
dinamiko, etengabe aldakor eta uneoro dotorea dugu. 2022ko apirilean, Freddi Pelaezen eskutik Pottoko
estudioan grabatu eta Afrobeat-etik New
Orleans-eko erritmoetara zabaltzen den doinu bilduma honetan Ruben Salvador beraren tronpeta eta
flugelhorn-arekin batera, Hilario
Rodeiroren batería, Satxa Soriazu-ren
piano eta Rhodesa, Aritz Luzuriagaren
kontrabaxu eta baxu elektrikoa eta Julen
Izarraren saxo tenorra ditugu. RS FAKTOR bete betean.
The Cyborgs
The Cyborgs bikote indartsua da, harritu eta liluratu
egiten gaitu lehen begiratuan. Irudia nagusi den uneon, anonimatuan jarraitzea erabaki
zuten zeharo ezezagunak ziren lagun bik, soldatzaile-maskara bana izateko. Ez
dute identitaterik. Softwarerik aurreratuenaren antzeko: 0 eta 1. 0 gitarrez arduratzen da eta bere maskaran sortutako
mikrofono baten bidez abesten du, 1ek sintetizatutako soinuak
erreproduzitzen ditu ezkerreko eskuaz, eta bateriak jotzen gorputzaren
gainerako atalekin. Blues soinu gordina sortzen dute bien artean, bultzaldi
eta boogie geldiezinean. Aurrez aurre daukagun etorkizun suntsitzaileari
iraganaren sinpletasunera itzultzea predikatzen diote. Halakoxea da hauen
musika: sinplea baina eraginkorra. Aski dira lagun bi, baina cyborg hauen
talentua behar. Ezinezkoa da elektrofunkblues honi gogor egitea,
alferrikakoa da ukatzea. Gure artean egingo dituzte zuzenekoak.
Centennial Light
Victor Anton-en bizitza profesionala era askotako musika-estilotan
egindako kolaborazioez garatu da urtez urte. Musika tradizionala eta MEI
proiektuan jazzarekin bat eginda (musika etniko inprobisatuak) bluesa eta
R&Btik igaro, musika komertzialean sartu, jazzarekin zerikusia duten
artistekin kolaboratu (Raynald Colom, Ariel Bringuez edo Guillermo McGill), eta
erreferentziazko jaialdi askotan jo. Aldi berean jazzaren munduan tinkotu da,
bai bere proiektuarekin, Víctor Anton Quartet, bai publikoak zein kritikak
goraipatutako Standards Session ekin.
Aldi horretan lehen bi diskoen argitalpena eskaini zigun, Motion eta
Changing gears. Orain, Victor Antonek Centennial Light eskaintzen digu. Sorkuntzaren prozesu agorrezinarekin konprometitutako
autorea, artea bere argiarekin denboraren joanean irauteko nortasuna duen
sormen prozesua dela jakitun, hauxe da froga.
Kopla eta errima artean
Carmen Xía cadiztarra ez da oso berria mundu honetan,
maitasuna eta errespetua zor diela adierazten du beti kantuari, koplari, kexuari
eta Andaluziari. Aspaldi ireki zien atea idazketari, pianoaren tekla
zuri-beltzei eta pozoi erreaktiboak diruditen errimak txistukatzeari, eta ezin
omen du itxi. Harro dago tradizioa eta modernitatea uztartzen dituen rap sakon
eta biribilarekin. Andaluziako folkloretik eta flamenkotik nahiz hip hopetik
eta elektronikatik hartzen du bere soinuak. Abesti sendoak eta gordinak
aurkezten ditu, letra garratz eta malenkoniatsuekin. Lola Floresen koplaren
fusioa, Lauryn Hillen boombap, Gata Cattanaren hiri musika. Carmenek mahai
gainean jarri du atzokoa eta egungoa birformulatzeko premia, tradizioarekin
identifikatzen gaituena berpentsatu eta berriz sentitzea, bilaketa-biziketa
soinekoan biltzea. Eibarren izango da Igandean Portalea musika Klubean, iluntzeko 19:00etan
Nirek Mokar & His Boogie Messengers
Irria ezpainetan smartphonea
eskuan. Eguzkitako zuriak, kamiseta, blujinak, zapatilak. Horrelakoak ditugu
bere adineko gazteak. Hau berezia da ordea, talentu hutsa, gaur baden etorkizun
handia. Nirek Mokar izena hogei urte dituen paristar adur onekoak: boogie-woogie
handi guztiak entzun eta jotzen ikusi ahal izan zituen aitak lan egiten zuen
Paris Boogie Speakeasy aretoan. Blues, swing eta rock&rollaz
maitemindurik, pianoa bere kabuz ikasteari ekin zion egunero eskolako lanak
amaitutakoan. Bere heldutasun harrigarriak
eta bere swing bikainak berehala bihurtu zuten Paris osoko boogie zaletuen
interpreterik gogokoena. Hamahiru urteko zela grabatu zuen lehen diskoa, eta
musikari zaildu zaharrak liluratu zituen. Ordutik hona boogie-woogiearen mirari
frantses hau erakutsi, lagundu eta babesten dute. Hilaren 25ean, larunbatarekin ERMUAn izango da laukotean Jazz-Blues zirkuituan.
Kalean da Markos Untzetak Coliseo antzokian grabatu du bideoklipa
Kalean da Markos Untzeta musikari eibartarraren Ekilibrista azken diskoko “Agian bai, agian ez” kantuarekin egindako bideoklipa. YouTuben ikusi eta entzun daiteke eta, zalantza barik, lanak kutsu eibartarra daukala esan daiteke: Coliseoan grabatu delako eta Helmholtz organoak protagonismo handia hartzen duelako. Bertan egingo du diskoaren aurkezpena talde musikariak lagun dituela. Kontzertua apirilaren 26an izango da. “Ekilibrista” diskoaren kantu hau zuzenean jo zuten Eibarko Coliseo antzokian azaroaren 23an. Bideokliparen ekoizpenean Naia Aizpurua (zuzendaria), Angello Eloizaga (argazki zuzendaria) eta Julen Leturiondo (produkzioa) aritu dira. Markos Untzerarekin parte hartzen duten musikariak Giovanni Zanon (gitarra elektrikoa), Walter Tuzzeo (Baxu elektrikoa), Iñaki Ortega (bateria) eta Mikel Gaztelurrutia (Helmholtz organoa) dira.
20. Zizurkil Blues
Zizurkilgo BLUES GAUA 20. ediziora heldu da. Aurreko bi urteetan –hala beharrez- kanpoan
egin badira ere aurten bere jatorrizko formatura bueltatzen da, hau da,
tabernetara. Urte guzti hauetan zehar Udalak antolatu eta mantendu nahi izan du
gaur egun erreferentea bihurtu den Blues zaleen artean Horrela,
aurrekoetan izandako arrakastaren bidetik otsailaren lehen asteburuan musika
beltzaren moldeen hotsak entzuteko parada izango da Espainia,
Galiza. Catalunya eta Euskal Herriko musikariekin.
Era akustikoan eta elektrikoan. Bakoitzak bere onena eskainiz. Bertako ostalari
eta zaletu batzuen lankidetzarekin, jakina. Beti bezala sarrera doan.
Musika zintzoa, ausarta, ederra eta inspiratzailea
Tango baten
sentsualitatea, txalapartaren oihartzun aintzineko, sakon eta betierekoa eta
jazz-aren distira jostagarri eta ezustekoz betea naturaltasun eta dotorezia
ezin handiagoz nahasten dira Hutsun + JEL Trio taldeak sinatutako disko honetan. Kuriostasunak
gidari, ausart, soinu berrien bila etengabeko bilaketa horren ondorioz doinu
bilduma sailkaezina eskaintzen digute bertan. “Artze”, gure artista handienetako baten omenezko izenpean datorren
disko honek milaka irakurketa aukera ezberdin gordetzen ditu barnean. Bildumari
izen ematen dion txalaparta soileko doinu instrumental ederraren inguruan
estiloen arteko harreman aberatsa ematen da gure aurrean, erakustaldi teknikoak
alde batera utzi eta haren ordez entzulearekiko komunikazioa eta emozioa eraginez
beti. Bereziki aipagarria da “Libertango”-ren bertsioa, bibrafonozko ekarpen
zoragarriz hornituta eta biziki hunkigarria.
BERNARD SELLAM & THE BOYS FROM THE HOOD
Hogeita hamabost urtez mundu osoan barrena hainbat
talderekin biran ibili ondoren (AEB, Kanada, Japonia, Latinoamerika, India eta
Europa), Bernard Sellamek –Frantziako jazzean onenetakoa den Awek
taldeko liderrak–, talde berria aurkeztuko du: The Boys from the Hood. Taldea oholtzarako eta publikoa dantzan jartzeko sortua
da, 50eko hamarkadako swingaren eta bluesaren tradiziorik jatorrenean. Bost musikari profesionalek gidatzen duten emanaldia. Estilo horretan B. B. King, Johnny Guitar Watson, Lowell
Fulson, Guitar Slim, Gatemouth Brown bezalako musikari garrantzitsuek utzitako
errepertorioarekin eta eta Bernard Sellamek berak idatzitako piezekin.
Los Reyes del KO: Kontzertu bat
Talde batzuek zeure arreta pizten
dute entzuten diezun aurreneko aldian; beste batzuek merezi duten abesti pare
bat izan dezaketela pentsarazten dizute; baina talde gutxi batzuei entzuten
diezunean harri eta zur geratzen zara, ordura arte non izan ote diren
galdetzera eramaten zaituzte. Eta klasikoak eta aldi berean garaikideak bezain
erakargarriak diren hotsak ateratzen badituzte, gozatzea besterik ez dago, eta
jakina, gomendatzea.
Marcos Collek eta Adrián Costak 1993an elkartu
zituzten euren talentuak Santiago de Compostela (Galizia) sorterrian, biak ala
biak musika beltz deituaren zale izaki, Blues, Soul, Funk eta beste molde
batzuen jarraitzaile izaki, eta blues talde bat osatzeko erabakia hartu zuten
musika molde honen aurreko zaletasunari bide emateko xedean. Eurak dira Los Reyes del KO eta hilaren 10ean joko dute Madrilgo El Sol aretoan.
Garbi, fresko eta zirraragarri
Xahu laukoteak, bere izenak ondo dion lez, purutasun osoz maite du jazz musika
eta hala egiten dio omen. Aske, fin eta beraien arteko konplizitate goxoenean
aritzen da beti, bai entseiuetan baita pandemiaren estutasunak iritsi arte han
eta hemen ematen zituzten zueneko emanaldietan. Jazz inprobisatzaile handien
modura etorkizunak ekarriko duenaren beldurrik gabe, naturaltasun eta
freskotasun osoz dihardute eta orain, indar berriz musikari eta entzule
eskenatokietara bueltatu garen honetan, estreinako disko bikaina ekarri digute, Gero Gerokoak
BLUES HOTSAK 2022
Aspaldikoa da Euskal Herriko ingurualde
honetan blues, jazz eta horrelako doinu beltzekiko zaletasuna. Urteak dira
musika mota horietan oinarritutako jaialdiak eta kontzertuak antolatzen
ditugula Deba bailarako herrietan: Debajazz jaialdia, Ibetondoko jazz jaialdia,
Jazz-Blues zirkuitua… Musika hori promozionatzen duen diskoetxeak ere 25 urte
bere zituen Soraluzen. Laugarren edizioa betetzen du jadanik BLUES HOTSAK jaialdiak. A Aurrekoan bezala, musika eta irudia
tartekatzen dira bertan, zuzeneko emanaldi aberatsak eta beste inon ikusten ez
diren filmak. Asteburuan amaituko da kontzertu bereziekian. Goza dezagun! Egitasmo osoa: www.blueshotsak.eus
THE DIRT ROAD BAND
Batez
ere Dr. Feelgooden zerbitzura urte gehien –32 zehazki– eman dituen gitarrajolea
bezala ezagutzen den Steve Walwyn
legendaren proiektua dugu The Dirt Road
Band. Aldi horretan ospe handia lortu zuen Rhythm and Bluesaren heroi gisa
Erresuma Batuan, Europan eta haratago. Dr Feelgoodekin ez ezik DT’s-ekin ere jo
ohi du, haiekin Small Fces eta Humble Pie taldeen buru izan zen Steve
Marriotekin. Eddie & The Hot Rodsekin aritu da. Steve
Walwynen asmoa izan zen beti gitarra, baxua eta bateria set batekin
power-trio bat osatzea. Horretarako, 60ko hamarkada ezkero profesionala
zen Ted Duggan bateriajolearekin
jarri zen harremanetan, eta besteak beste Badfinger eta The Selecter taldeetan
jo zuen. Power-trioko hirugarrena, The Specialsen kide fundatzailea zen Horace Panter baxujole sonatua.
Taldearen errepertorioa bluesa, rock-bluesa, pub rocka eta klasikoak dira, eta
horrez gain, abesti propioak. Zuzeneko disko bat argitaratzekoak
dira laster. Hilaren 20an, igandearekin EIBARen KONTZERTU BAKARRA.
Telebistak emango ez duen iraultza
1969an New Yorkeko auzoetan antolatutako Harlemgo
Kultur Jaialdiari buruzko dokumentala dugu Summer
of Soul (Or, When the Revolution
Could Not Be Televised). Musikaren eta afroamerikarren kultur
ospakizun handi hura eskubide zibilek eta komunitate beltzaren batasuna
sustatzeko premiak eragindako protestaldien barrukoa dela esan genezake. Hantxe
batu ziren Telebistak emango ez duen
iraultza bat abiatzeko elementu guztiak, dokumentalaren azpitituluak
dioen bezala. Questlove ezizenez ezagunagoa den Ahmir Thompson musikari
ospetsuak zuzendu zuen. Sundanceko Jaialdian proiektatu zen, eta Epaimahaiaren
Sari Nagusia eta Publikoaren Saria jaso zituen, biak dokumentalen
kategorian.
Frantziako Rhythm & Blues eta Soularen harribitxia
Frantziatik Soul/R & Bko haur miragarria. Alexis Evans
anglo-frantsesa ez da musika eszenara heldu berria. Txikitan ezagutu zuen
musika afroamerikarra, eta aitari esker, musikari ingelesa, ikasi zuen gitarra
jotzen. 17 urte zituela, “Jumpin’ to the westside” bere lehen proiektuarekin
egin zuen debuta, eta “cognac Blues Passion” saria jaso zuen, eta hortik
“International Blues Challenge” -era joan zen Memphisera (Tennessee). Handik gutxira, 2016an, Frantziako musika eszena lehertu zuen «Girl Bait»
lanarekin, besteak beste FIP, France Bleu eta Jazz Radioko uhinetara iritsi zen
bere estreinako disko harrigarriarekin. Gaztea izan arren, Alexis Evansek izen
familiarra eraiki du jada, RDV Erdre Nantes, Rhino Jazz St-Etienne, Lyon
Ninkasi, Club Nubia Paris, Relâche Bordeaux eta Jazz à Vienne bezalako
jaialdietan eta Ingalaterra, Estonia, Suitza eta Galesen emanaldiak eginez.